Weinig kans op Werelderfgoed status voor Karolingische Burg in Oost-Souburg

Dorpsraad Souburg heeft geïnformeerd naar de mogelijkheden om een Werelderfgoedstatus aan te vragen voor de Karolingische Burg in Oost-Souburg. Daarmee zou de vroegmiddeleeuwse ringwalburg veel beter beschermd worden en ook meer bekendheid krijgen. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed ziet dat vooralsnog niet gebeuren. Er gelden strenge voorwaarden en momenteel krijgt erfgoed in het Caribisch deel van het Koninkrijk Nederland voorrang.

De dorpsraad Souburg informeerde eind april bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed naar de kansen. Vergelijkbare ringwalburgen in Denemarken hebben zo’n status al, zegt scheidend secretaris Jack Schinkel van de dorpsraad. Stel voor dat het zou lukken om de uit de negende eeuw stammende Karolingische Burg een werelderfgoed status te geven, dan zou dat extra toeristen naar Souburg kunnen trekken. Met cofinanciering zou er wellicht een museum over de Vikingtijd kunnen komen, denkt hij. De dorpsraad mist ook besef in de Vlissingse gemeenteraad van de waarde van de Karolingische Burg.

Hun contactpersoon heeft informatie bij specialisten ingewonnen over de Nederlandse ringwalburgen. Formeel zou een voordracht mogelijk zijn. Maar het is niet het meest voor de hand liggende cultureel erfgoed om voor te dragen voor de status van Unesco Werelderfgoed.

Bescherming en beheer

Werelderfgoed is cultureel of natuurlijk erfgoed (of een combinatie van beide), dat van uitzonderlijke en universele waarde is voor de mensheid. In Unesco-termen wordt dit de Outstanding Universal Value (OUV) genoemd. “De OUV is beschermd en mag niet worden aangetast. De landen die het verdrag hebben geratificeerd, hebben afgesproken dat zij zich zullen inzetten voor identificatie, bescherming, behoud, het toegankelijk maken en het overdragen aan komende generaties van cultureel of natuurlijk erfgoed binnen hun landgrenzen”, schrijft de rijksdienst.

Het Verdrag richt zich op de bescherming en het beheer van gebouwde monumenten, archeologische vindplaatsen, historische stadscentra, cultuurlandschappen en natuurgebieden. Het Koninkrijk der Nederlanden telt nu 13 Werelderfgoederen.

Brede regionale steun

Voor erkenning als Werelderfgoed moet het gaan om erfgoed van uitzonderlijke en universele waarde voor de wereldgemeenschap. Het erfgoed moet authentiek zijn en wereldwijd uniek. Een buitengewone of bijzondere betekenis van de Souburgse ringwalburg binnen Nederland is onvoldoende. Nederland nomineert alleen sites waarbij het uitzonderlijke karakter en de universele waarde als een paal boven water staan én wanneer de voordracht kan rekenen op een brede steun van lokale en regionale partijen.

Bij de Nederlandse ringwalburgen is het de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed onvoldoende duidelijk of er bredere regionale steun is voor een eventuele verkenning van de uitzonderlijke en universele waarde voor de wereldgemeenschap.

Arbeidsintensief

Daarbij is het van belang om wezenlijk onderscheidend te zijn van de Deense ringwalburgen. Zo’n proces en het samenstellen van een definitief nominatiedossier duurt jaren en is bijzonder arbeidsintensief. De aanloopprocedure kan gemakkelijk zo’n 20 jaar duren. “Met name de meerwaarde van deze Nederlandse ringwalburgen ten opzichte van de Deense ringwalburgen is een punt dat aandacht vraagt, wanneer partijen zich willen inzetten voor een verdere verkenning van een nominatie. Mochten partijen dit verder willen verkennen, dan adviseren wij om ook de onderlinge samenhang met andere ringwalburgen in Nederland te verkennen”, schrijft de rijksdienst.

Niet op Voorlopige lijst

Om in aanmerking te komen voor de erkenning als werelderfgoed moet een site eerst op de Voorlopige lijst van Nederland staan. Die is al vastgesteld en de minister van OCW is niet van plan deze uit te breiden. Natuurlijk en cultureel erfgoed in het Caribisch deel van het Koninkrijk is nu nog ondervertegenwoordigd op de Werelderfgoedlijst en krijgt voorrang. Europa is sterk oververtegenwoordigd op de werelderfgoedlijst. Nederland wil bijdragen aan een meer evenwichtige vertegenwoordiging van regio’s elders in de wereld.

Als de dorpsraad zich wil inzetten richting de Werelderfgoedstatus, adviseert de Rijksdienst om onderzoek te doen of deze ringwalburg (mogelijk in samenhang met andere ringwalburgen) uitzonderlijke universele waarde bezit ten opzichte van de Deense ringwalburgen. Met overtuigend onderzoek kan dan in overleg met de regio en het ministerie worden verkend of het mogelijk is de voorlopige lijst te heropenen.

De Karolingische Burg in Oost-Souburg. (foto: Peter Urbanus)