Exotische kruiden uit de zeventiende eeuw groeien in Middelburg op straat

Ook in de stad vind je natuur. In parken en plantsoenen. In je eigen tuin. Maar ook tussen stoeptegels en zelfs bovenin kerktorens, zoals de Lange Jan in Middelburg. Stadsnatuur is belangrijk voor de biodiversiteit, maar ook, zo blijkt uit onderzoek, voor ons geluk en onze gezondheid.

Vanaf de Lange Jan heb je een fantastisch uitzicht over Middelburg. “De meeste mensen hebben er geen idee van hoeveel natuur er in een stad te vinden is”, zegt Bas Wattel stadsecoloog van Middelburg. “En natuur in de stad is heel belangrijk, voor het ecosysteem maar ook voor de bewoners en bezoekers. Onderzoek wijst uit dat mensen gelukkiger én gezonder worden van groen in hun directe omgeving.”

Slechtvalk

Maar we staan hier vooral op de 90 meter hoge kerktoren om de slechtvalk te bekijken. Die broedt hier al jaren. “Een slechtvalk broedt eigenlijk in kliffen en zo’n toren lijkt daar wel op. Er is voldoende voedsel in de stad, zoals vleermuizen en duiven, maar hij vliegt ook net zo makkelijk de stad uit om eten te zoeken, zegt Bas. Kijk, daar zit er één op het dak! En daaronder zie je nog wat botjes liggen, waarschijnlijk van een stadsduif.” Je hoeft overigens de Lange Jan niet te beklimmen om de slechtvalk te zien, ze vliegen vaak over de stad. “Als je maar weet waar je op moet letten.”

Iets later lopen we met Bas door de oude binnenstad. “Hier, dit lijkt een nietszeggend plantje, maar het is Klein Graskruid. Ooit in Middelburg in de zeventiende eeuw terechtgekomen met de overzeese handel. Dit plantje doet het hier al eeuwen goed, omdat het gebruik maakt van de kalkrijke mortel, waar veel oude Middelburgse muurtjes en huizen mee gebouwd zijn. Zo vind je in veel Zeeuwse oude steden dit soort planten, die je in het buitengebied nooit zal aantreffen. Het zijn in feite exoten, maar ze zijn hier al zo lang dat ze echt bij Middelburg horen.”

Kademuren

Hetzelfde geldt voor de kleurige plantendeken op de oude kademuren in de historische haven, iets verderop aan de Kinderdijk. Ook hier groeien planten en kruiden, die ooit door met de zeevaart zijn meegekomen. Bas: “Maar er groeit nog veel meer. Bijzondere varens en prachtige bloemen groeien tegen de kademuren aan. Het enige probleem is dat deze eeuwenoude muren nu gerenoveerd worden en de vegetatie dat niet overleeft. Daarom doen we met z’n allen een verwoede poging deze planten ook weer in de vernieuwde kade te laten groeien. We nemen stekjes mee naar huis en vertroetelen die, om ze vervolgens in de gloednieuwe kademuren terug te plaatsen. De eerste resultaten zijn hoopgevend, maar het is de vraag of het met alles gaat lukken.”

Tot slot neemt Bas ons mee naar het Molenwaterpark. Bij veel Zeeuwen bekend als de oude locatie van Miniatuur Walcheren, nu een belangrijke plek in de stad om overtollig regenwater op te vangen én een biotoop voor bijzondere dieren.

Brokstukken

In speciale waterkommen zwemmen namelijk hele kleine rugstreeppadjes. Bas: “Dit is een heel kwetsbaar beestje, dat weinig nodig heeft. Een beetje water met weinig planten. Je herkent ze nu al aan hun streep. Vandaar de naam.” De rugstreeppad is een beschermde diersoort. Het beestje heeft een hele specifieke leefomgeving, die hier in het park aanwezig is. De kommen zijn speciaal voor het dier geplaatst. Een pad groeit op in het water, maar trekt eenmaal volwassen het land op. “En ook die leefomgeving is hier aanwezig. Tussen de brokstukken van het oude Miniatuur Walcheren vormt zich precies het leefgebied waar de rugstreeppad behoefte aan heeft”, vertelt Bas. “Hij kan zich hier goed verschuilen. En zo zie je maar dat een stad als Middelburg veel én bijzondere natuur heeft. We moeten er alleen voorzichtig mee omgaan en er heel erg van genieten.”

Van duinen tot boerenland

Van duinen tot boerenland. De Rotterdamse zangeres , kunstenares en natuurliefhebber Frédérique Spigt – je kent haar misschien van ‘Waar zee land kust’ – gaat op onderzoek uit. Wat gebeurt er allemaal om de Zeeuwse natuur in stand te houden en wat kunnen we zelf doen? Elke dinsdag te zien op televisie bij Omroep Zeeland in Natuurlijk! na het nieuws van 17.00 uur.

Dit is een bericht van Omroep Zeeland

Frederique Spigt en Bas Wattel op onderzoek in Middelburg (foto: Omroep Zeeland)