Pennywafelhuis: ‘Een laagdrempelige plek, waar mensen de taal leren en creativiteit en saamhorigheid vinden’

Een laagdrempelige plek, waar kunst de taal van emoties spreekt en mensen samen brengt. Dat is de gedachte achter het sociaal-artistieke project Pennywafelhuis in de Middelburgse wijk Dauwendaele. Mensen uit 22 verschillende culturen komen hier wekelijks samen voor onder meer taal- en fietslessen, om samen creatief bezig te zijn, of te koken en een maaltijd te gebruiken.

Het is een drukte van belang deze donderdagochtend. Kookgeuren komen vanuit de keuken aangedreven. Er wordt een soep naar Marokkaans recept gemaakt. In de grote kamer zijn zo’n 15 mensen samen met stoffen in de weer. Vrijwilliger Heleen van Vlaardingen komt aangefietst met een vrouw, die voor het eerst in haar leven leert fietsen. Drie mannen zijn buiten in de weer om een picknicktafel te schuren, om die weer netjes in de verf te kunnen zetten.

De deelnemers aan de activiteiten komen veelal uit Dauwendaele zelf, maar ook van daarbuiten. Het gaat om mensen uit 22 verschillende culturen, van Oekraïens en Russisch, tot Syrisch, Egyptisch, Afrikaans en nog veel meer. Een jongeman blijkt tijdens de maaltijd erg leergierig. Meermaals vraagt hij: “What do you call that in Dutch?”, wijzend naar de soepkom, de mok met water en het bestek. Hij komt uit Egypte, waar hij apotheker was, vertelt hij in het Engels.

Drijvende krachten

Het kantoortje is de enige rustige plek van het Pennywafelhuis. Het werd destijds opgericht door de kunstenaars Marlou Pluijmaekers en Anda van Riet. Voor haar kunstopleiding in Tilburg moest Pluijmaekers een kunsteducatieproject opzetten. In Noord-Brabant en Rotterdam bestonden al zulke projecten, maar voor Zeeland was het nieuw.

Zo’n 9,5 jaar later zijn zij nog steeds de drijvende krachten, geholpen door meerdere vrijwilligers. Ze begonnen ooit in een ruimte elders in de wijk, met niet meer dan een koffiezetapparaat en wat schildersezels. Nu zijn te vinden op de begane grond van een van de flats aan de Meanderlaan. De ruimte mogen ze gebruiken van woningcorporatie Woongoed, die de waarde van een project als het dit voor de buurt inziet. Ook de gemeente Middelburg steunt het project.

25 vrijwilligers

Er zijn 25 vrijwilligers actief, op allerlei gebieden. Van Riet en Pluijmaekers zijn nu de enige betaalde krachten, al zegt de laatste dat ze meer uren maken dan ze betaald krijgen. Hun enthousiasme is er niet minder om. Tot de activiteiten behoren het creatief atelier, het fietsatelier, naaiatelier, taallessen, het mama atelier gericht op kind en gezondheid, de tuin, een kringloopmarkt en het juridisch spreekuur van Mariske Smits. Dinsdag en donderdag is er inloop. Het Pennywafelhuis werkt daarnaast samen met andere organisaties, van de gemeente, de maatschappelijke organisatie Vizita, het Zeeuws Museum, wijkteam Dauwendaele, Taalhuis Walcheren en Zeeuwse kunstenaars.

Thuis zitten is niks

Saamhorigheid en elkaar ontmoeten staan centraal. “Er is hier in die bijna tien jaar tijd nog nooit een onvertogen woord gevallen”, zegt Pluijmaekers tijdens de middagmaaltijd. Vrijwilliger Hans van Akkeren (80) uit Oost-Souburg is het meest actief in de tuin en de kringloopwinkel. Oorspronkelijk komt hij uit Amsterdam, maar hij verhuisde naar Zeeland om bij zijn zoon en kleinkinderen in de buurt te wonen. Van Akkeren is hier meestal op de dinsdag en donderdag te vinden, zegt hij. “Zeven dagen in de week thuis zitten is ook niks”, vindt hij.

Fietslessen

Heleen van Vlaardingen verzorgt fietslessen. De communicatie verloopt via tolk Ghazal Abdulkarim, die Arabisch spreekt. Daarmee kan ze communiceren met heel veel mensen uit landen van rond de Middellandse Zee. Gemiddeld hebben mensen 15 lessen nodig om zich op de fiets in het Middelburgse verkeer te kunnen redden, zegt Van Vlaardingen. “Het hangt vooral af van hun leeftijd. We beginnen op een hometrainer, om mensen te leren trappen en in evenwicht te blijven. Ook krijgen ze theorieles. Pas daarna gaan we samen fietsen. Eerst in een rustige wijk en op den duur ook in de stad.”

Begin volgend jaar verschijnt er ook een boek over het Pennywafelhuis.