Cultuurinstellingen Vlissingen doen nog eens pleidooi voor Machinefabriek als ‘broedplaats’ en woonkamer van de stad

Donderdagavond werd het raadsvoorstel van het college van B en W van Vlissingen voor de Machinefabriek behandeld in de commissie algemeen en sociaal. Onder de insprekers waren vertegenwoordigers van de bibliotheek, Podium de Piek en KipVis, die als alles doorgaat naar de Machinefabriek verhuizen. De raad was positief, maar er waren veel vragen.

Het college van B en W wil de Bibliotheek van Zeeland, Poppodium De Piek en kunstenaarscollectief KipVis in de Machinefabriek huisvesten. Dit voorstel komt voort uit het onderzoek naar de haalbaarheid van een culturele invulling van de Machinefabriek. Ook een parkeergarage in een ander deel van de immense fabriekshal en ruimte voor evenementen staan in de planning.

Sowieso moet de gemeente een invulling vinden voor de recent opgeknapte Machinefabriek, die geldt als rijksmonument. In het voorstel worden de huisvestingskosten voor de drie instellingen naar nul gebracht, vanuit het compensatiepakket Wind in de Zeilen.

Woonkamer van de stad

De drie cultuurinstelllingen hebben samen gewerkt bij de planvorming en zijn dichter tot elkaar gekomen. Ze zijn enthousiast over de kansen die de onderlinge samenwerking en de huisvesting in de Machinefabriek bieden. Onlangs liet het college weten ook in gesprek te zijn over de vestiging van een Kerngezondcentrum, waar meerdere zorg- en maatschappelijke diensten samenwerken. Zo kan in de woorden van wethouder Wilfried Boonman een ‘woonkamer van de stad’ worden gecreëerd.

Vrijwilligers

Om het belang van de Piek voor de (jongeren-)cultuur te benadrukken, was de band Blend-it meegekomen. Deze jonge muzikanten hebben elkaar leren kennen in de Piek en heetten de raadsleden een muzikaal welkom. Vrijwilliger Kelly Verbeem was afgelopen zomer drijvende kracht achter van het straatfestival Piekstroom, als bescheiden alternatief voor het ter ziele gegane Onderstroom. “De Piek draait op een groep van ongeveer 30 vrijwilligers, die samen gemiddeld zo’n vijf concerten en jamsessies per maand organiseren”, sprak Verbeem.

Al jaren

“Samen met KipVis en de bibliotheek willen wij de stad weer een ziel geven, met een mooi cultureel aanbod”, aldus Verbeem. De Piek werkt ook samen met de HZ en organiseert vaak goed bezochte studentenjams. Over verhuizing naar de Machinefabriek wordt al jaren gesproken. Zelfs in het boek dat verscheen naar aanleiding van het 40-jarig bestaan wordt de Machinefabriek al genoemd. De Piek bestaat inmiddels bijna 55 jaar en zit al tientallen jaren in een (gemeentelijk) gebouw dat gezellig, doch verouderd en zeer slecht onderhouden is.

Breed aanbod

Vragen waren er wel vanuit de gemeenteraad. Lilian Janse-van der Weele (SGP) wilde weten of de Piek meer doet dan popconcerten en jamsessies organiseren. Verbeem liet weten dat ook poëzie en theater een plek kunnen krijgen na verhuizing naar een meer geschikt pand. Een breed cultureel aanbod is het doel. Volgens Verbeem wordt de Piek nu al geregeld benaderd door scholen en verenigingen met de vraag of ze de zaal kunnen gebruiken, maar dat is vaak niet mogelijk omdat er geen vrijwilligers beschikbaar zijn.

Oefenruimtes

Onder de sprekers was ook muzikaal ondernemer Arjan Broek. Hij ging in op de mogelijke komst van oefenruimtes voor muzikanten, als onderdeel van het nieuwe cultuuraanbod in de Machinefabriek. Hij verhuurt het complex de Muziekkazerne bij de HZ, met oefenruimtes en opnamestudio voor Zeeuwse bands. Zijn eigen oefenruimtes zitten nog niet vol, dus de vraag is of er behoefte is aan nog meer oefenruimtes, vond hij. Broek vreest ook voor oneerlijke concurrentie, maar staat wel open voor samenwerking.

Bibliotheek

Coördinator Marileen van Wijnen van de Bibliotheek Vlissingen sprak de raad ook toe. Ze ging in op de recente geschiedenis van de bibliotheek, het huidige onderkomen, de nieuwe taken die de bibliotheken krijgen en de kansen die verhuizing naar de Machinefabriek biedt. De Vlissingse ‘bieb’ moest in 2017 wegens bezuinigingen het bijzondere pand aan de Spuistraat verlaten. Sindsdien huurt de bibliotheek een ruimte bij CineCity. “Het moment is daar voor de bibliotheek, om terug te keren naar een bruisende ontmoetingsplek”, aldus Van Wijnen.

KipVis

Jochem Weststrate van kunstenaarscollectief KipVis benadrukte het belang van de Machinefabriek als broedplaats voor creatievelingen en aanstormende jonge kunstenaars. In de plannen is sprake van 15 ateliers. Plekken om kunst te exposeren zijn nu schaars op Walcheren. Er is zelfs landelijke belangstelling voor de initiatieven van KipVis, vertelde Weststrate. “Landelijke cutuurinstellingen willen met ons mee denken. ‘Er staat wat bijzonders te beuren in Vlissingen’, is het gevoel.” Onlangs hield KipVis al een Art Fair in de Machinefabriek. Ook de inwoners, buurtbewoners en toeristen zullen baat hebben bij de Machinefabriek als culturele hotspot en ‘woonkamer van de stad’, volgens Weststrate.

Vliegwiel

Wethouder Wilfried Boonman pleitte in zijn presentatie van het voorstel voor de Machinefabriek als ontmoetingsplaats, plek voor jonge kunstenaars en als vliegwiel voor nieuwe ontwikkelingen in de stad. Ook voor de toekomstige generaties Vlissingers en voor Vlissingen als aantrekkelijke festival- en evenementenstad wordt de Machinefabriek van groot belang, zei de wethouder. “Daarnaast kan het complex een economische impuls geven als verbinding tussen de Kenniswerf, het Scheldekwartier en de binnenstad.”

Vragen gemeenteraad

Hoewel de meeste fracties blij zijn dat er een invulling wordt gevonden, waren er ook kritische geluiden. Ruud Kleefman (POV) informeerde naar de kosten van het cascoherstel. De SGP was positief over alle ontwikkelingen, maar stelde vragen bij het financiële plaatje. Daar wordt te gemakkelijk aan voorbij gegaan, vreest ze. Azad Toguc (GroenLinks) stelde vragen over de onderhoudskosten van collectieve voorzieningen. Angela Werner (FvD) zag risico’s bij de onderhoudskosten aan de geplande zonnepanelen. D66 was verrast dat er wordt gesproken over oefenruimtes.

Actieve rol

Marin de Zwarte (CDA) vroeg zich onder meer af of de gemeente zich niet te veel een actieve rol gaat spelen op gebied van cultuur, terwijl dat eerder een taak is voor ondernemers. Uitgangspunt was dat de gemeente alleen activiteiten subsideert en geen instellingen. Hij zag risico’s met de wet Markt en Overheid. De wethouder zag dat probleem niet. ChristenUnie wilde weten of ook commerciële partijen en Vlissingers de ruimtes kunnen huren. Dat vroegen meer fracties: kunnen meer partijen gebruik maken van de Machinefabriek? Dat zal zeker mogelijk worden en past in de functie als vliegwiel, volgens Boonman.

Huisvestingskosten

Priscilla Kuipers (SP) vroeg of samenwerking met ondernemers rond de oefenruimtes mogelijk is. Verder vroeg ze of de huisvestingskosten voor drie instellingen ook op lange termijn op nul blijven. Die blijven 40 jaar op nul staan, liet de wethouder weten. Specifiek voor de Piek wilde ze weten of dit podium alleen de huisvesting krijgt en zich financieel zelf moet redden. KipVis en de Piek kunnen een beroep doen op financiering door externe partijen, liet de wethouder weten.

Tenslotte vroeg de SGP zich af of nu alle meevallers van de gemeente echt naar de Machinefabriek moeten gaan. Ze bleef sceptisch. POV en FvD delen de zorgen.

Foto: Peter Urbanus