Bijzondere gevelsteen terug in Middelburg bij Zeeuws Archief
Het Zeeuws Archief heeft 31 oktober 2024 een gevelsteen uit 1585 verworven van een Middelburgse arts met een roemrijke carrière. Steven van Dale was chirurgijn-generaal in dienst van de Admiraliteit van Zeeland. Hij woonde op de plaats waar nu het Zeeuws Archief is, aan het Hofplein in Middelburg.
De gevelsteen uit 1585 is overgedragen door de Vereniging Vrienden van Amsterdamse Gevelstenen. De aanwinst is mogelijk gemaakt door de Stichting Vrienden van het Zeeuws Archief. De gevelsteen was te bezichtigen tijdens de open dag van het Zeeuws Archief, op 2 november. De steen heeft met zo’n 40 bij 40 cm vrij bescheiden afmetingen, stelt het Zeeuws Archief. Dat is gangbaar voor vroege gevelstenen, volgens Jos Otten, de voorzitter van het bestuur van de Stichting Vrienden van Amsterdamse Gevelstenen (VVAG).
Familiewapen
De gebruikte hardsteen is gebruikelijk voor gevelstenen in Zuid-Nederland. De vereniging zet zich in voor het behoud van de unieke historische stenen documenten. Sinds 1991 zijn zo’n 350 oude gevelstenen opgeknapt door, of door bemiddeling van de VVAG. Over de herkomst van de steen, verworven via de Rijksdienst voor Monumentenzorg, was lange tijd niets bekend. De vereniging gaf daarop Olivier Mertens van Artmorial opdracht om onderzoek te doen naar het familiewapen.
Admiraliteit van Zeeland
Mertens ontdekte dat het familiewapen toebehoorde aan het geslacht Van Dale. De Latijnse spreuk Finus una Salus (‘het geloof is mijn enige redding’) op het familiewapen is ook terug te vinden op een portret van Steven van Dale. Die werd beloond voor zijn verzorging van Willem van Oranje na de eerste poging om die te vermoorden. Het Zeeuws Archief deed verder bronnenonderzoek. Steven van Dale wordt daarin genoemd als chirurgijn in dienst van de Admiraliteit Zeeland, tijdens de Tachtigjarige Oorlog.
Hofplein 20
Verder ontdekten de medewerkers van het Zeeuws Archief dat Van Dale van de Staten van Zeeland de rest van zijn leven gratis in de voormalige woning van de deken van het Kapittel Sint-Pieter mocht wonen. Hij moest wel beloven het huis en de tuin goed te onderhouden.
De woning van Steven van Dale stond op de plek van wat nu Hofplein 20 is. Dat is nu onderdeel van het Zeeuws Archief en in gebruik als huisvesting van het Roosevelt Institute for American Studies (RIAS). Over het verdere leven van Van Dale konden de onderzoekers niet alles terug vinden. Hij overleed in 1586, maar of hij ook in Middelburg aan zijn einde kwam is onduidelijk.
Foto: Zeeuws Archief
